Na specjalności ugrofinistyka – filologia węgierska poza działalnością dydaktyczną prowadzona jest również działalność naukowa. Zakres badań naukowych obejmuje nie tylko językoznawstwo i literaturoznawstwo, lecz także inne liczne dziedziny, począwszy od metodyki nauczania, a skończywszy na filmie węgierskim.
Tematyka badań
Prof. UAM dr hab. Ilona Koutny prowadzi badania m.in. z zakresu pragmalingwistyki oraz struktury języka węgierskiego (np. zagadnienie fokusu, prozodii), których rezultaty w praktyce wykorzystywane są na zajęciach z gramatyki opisowej oraz wykładach monograficznych. Zajmuje się ponadto językoznawstwem komputerowym, leksykografią oraz interlingwistyką (strona Eksternistycznych Studiów Podyplomowych Interlingwistyki).
Analiza węgierskiego i polskiego języka prawa to przedmiot badań prof. UAM dr hab. Karoliny Kaczmarek. Problematyka ta stanowiła temat jej pracy doktorskiej oraz habilitacyjnej. Dr hab. Kaczmarek jest również autorką artykułów dotyczących języka prawa oraz historii i kultury węgierskiej.
Dr hab. Kinga Piotrowiak-Junkiert jest doktorem literaturoznawstwa, polonistką i hungarystką, tłumaczką Imre Kertésza i Gézy Röhriga. Zajmuje się literaturą węgierską wobec Zagłady i dyskursem postkolonialnym po 1989 roku.
Dr Paweł Kornatowski specjalizuje się w morfologii języka węgierskiego. W swojej rozprawie doktorskiej przedstawił propozycję synchronicznego ujęcia typologii derywacji słowotwórczej w języku węgierskim. Tematyka jego publikacji koncentruje się przede wszystkim wokół zagadnień dot. słowotwórstwa węgierskiego.
Nasze publikacje
W 30-letniej już historii filologii węgierskiej na UAM wydaliśmy ponad 100 publikacji (w dziedzinie leksykografii, językoznawstwa, literatury, historii sztuki i metodyki nauczania). Do najważniejszych monografii należą:
Kaczmarek, Karolina. 2016. Gramatyka tekstu prawnego. Spójność komunikacyjna w polskim i węgierskim kodeksie cywilnym. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Koutny, Ilona. 2008. Natural Language Processing for Hungarian Speech Synthesis. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Koutny, Ilona – Jarmołowicz, Jolanta – Gizińska, Csilla – Fórizs, Emília. 2000. Magyar-lengyel tematikus szótár. Poznań: ProDruk. (pierwszy i jak dotąd jedyny słownik tematyczny węgiersko-polski w historii leksykografii)
W serii Bibliotheca Hungarica, której redaktorem był János Brendel, ukazały się następujące tytuły:
Kaczmarek, Karolina. 2002. Prawda i kłamstwo – Prymas Węgier Józef Mindszenty. Poznań: Instytut Lingwistyki, Filologia Węgierska, UAM i Wydawnictwo WiS. (jedyna jak dotąd praca magisterska, która po opracowaniu została opublikowana)
Kiss, Gy. Csaba. 2000. Dziennik polski 1980-82. Poznań: Instytut Lingwistyki, Filologia Węgierska, UAM i Wydawnictwo WiS.
Koutny, Ilona – Németh, Szabolcs – Dávid, Mária – Kornatowski, Paweł (red.). 2012. Magyar–lengyel kapcsolatok: kontrasztív nyelvészeti, irodalmi és kulturális kutatás. Kontakty polsko-węgierskie: kontrastywne badania językoznawcze, literackie i kulturalne. I., II. kötet – tom I, II. Poznań: ProDruk. (zbiór 47 artykułów o tematyce hungarystycznej autorstwa polskich hungarystów oraz uznanych węgierskich specjalistów w dziedzinie hungarystyki, wydany z okazji jubileuszu 20-lecia założenia filologii węgierskiej na UAM)
Molnár, István. 1996. Polskim piórem o węgierskim październiku. Poznań: Instytut Lingwistyki, Pracownia Hungarystyki, UAM i Wydawnictwo WiS. (antologia zawierająca polskie utwory literackie na temat węgierskiej rewolucji 1956 r.)
W 2022 r. zainicjowaliśmy nową serię wydawniczą Hungarian Inquiries, w ramach której pojawiło się opracowanie:
Kaczmarek, Karolina – Kornatowski, Paweł – Lewandowski, Marcin – Piotrowiak-Junkiert, Kinga (red.). 2022. A different Look at Trianon. Discourse, Culture, History / Inne Trianon. Dyskurs, kultura, historia. Poznań: Faculty of Modern Languages and Literatures, Wydawnictwo RYS.
Zorganizowane konferencje
2020 – W 2020 r. przypadało 100-lecie podpisania pokoju w Trianon, który dla Królestwa Węgier ostatecznie kończył I wojnę światową. Pokój podpisany ze zwycięskimi mocarstwami stanowi jedną z najważniejszych cezur w dziejach Węgier i narodu węgierskiego, determinującego nie tylko jego późniejsze dzieje, ale również mentalność i kulturę. Co więcej, był również przełomem w dziejach Europy Środkowej, istotnym dla Słowaków, Rumunów, Ukraińców, Chorwatów, Serbów, Austriaków, a także Polaków, jako koniec tysiącletniego sąsiedztwa z Węgrami. Z tej okazji Wydział Historii razem z Wydziałem Neofilologii UAM zorganizował międzynarodową konferencję pt. Inne Trianon. Narracje, pamięć, konteksty. Celem naukowej debaty była refleksja nad stosunkiem Węgrów oraz innych narodów zamieszkujących to państwo przed 1920 roku do treści traktatu i wynikających z nich konsekwencji. Debata uwzględniła nie tylko historię polityczną, ale też historię języka, sztuki oraz szeroko pojęty dyskurs związany z traktatem trianońskim.
2017 – Ćwierćwiecze istnienia filologii węgierskiej uczciliśmy w dniach 30 listopada ‒ 1 grudnia międzynarodową konferencją pn. „Teraźniejszość i przyszłość hungarologii”. Uczestniczyli w niej wybitni badacze języka, kultury, historii i literatury węgierskiej z kraju i zagranicy. Celem konferencji było umożliwienie wymiany doświadczeń naukowych między uczonymi zajmującymi się szerzeniem wiedzy wśród przyszłych hungarystów w Polsce, na Węgrzech, w Niemczech, na Ukrainie i w Siedmiogrodzie. Przez dwa dni debatowaliśmy w kilkunastu blokach tematycznych dotyczących m.in. badań językoznawczych, glottodydaktyki, kondycji współczesnego teatru i kina węgierskiego, historii Węgier, a także literatury nad Dunajem. Konferencji towarzyszyły specjalne warsztaty translatorskie dla studentów zorganizowane i poprowadzone przez członków Związku Młodych Pisarzy (Fiatal Írók Szövetsége). Nie zabrakło też akcentu muzyczno-tanecznego, bo pierwszy dzień konferencji zamknął występ Zespołu Tańca Węgierskiego Piroska.
2013 – Z okazji 20-lecia filologii węgierskiej w dniach 8-9 maja odbyło się sympozjum naukowe, nad którym honorowy patronat objął Ambasador Republiki Węgierskiej w Polsce. Zaproszeni krajowi i zagraniczni goście wygłosili interesujące referaty w języku węgierskim i polskim. Prócz referatów można było wysłuchać również rozmowy z dramatopisarzem Jánosem Háyem, którego dramaty ukazały się w tłumaczeniu Jolanty Jarmołowicz i studentów filologii węgierskiej. W trakcie spotkania z twórcą zaprezentowano również antologię Młodzi Węgrzy online obejmującą przekłady jego trzech dramatów.
2011 – W dniach 23-25 marca Zakład Filologii Ugrofińskiej zorganizował sesję naukową i warsztaty hungarologiczne pt. „Kontakty polsko-węgierskie i badania porównawcze nad językiem, literaturą i kulturą”, w których udział wzięli liczni przedstawiciele nauki z ośrodków polskich i zagranicznych. Konferencja i warsztaty towarzyszyły całotygodniowym obchodom Dnia Przyjaźni Polsko-Węgierskiej, których gospodarzem w 2011 r. był Poznań. Gośćmi honorowymi obchodów byli Prezydenci Polski i Węgier – Bronisław Komorowski i Pál Schmitt. Prezydent Węgier przekazał Krzyż Kawalerski Orderu Zasługi Republiki Węgierskiej dwojgu pracownikom poznańskiej hungarystyki – prof. dr. hab. Jerzemu Bańczerowskiemu i mgr Jolancie Jarmołowicz.
2008 – 7 maja 2008 r. odbył się Dzień Węgierski organizowany przez pracowników naukowych i studentów ugrofinistyki – filologii węgierskiej. Gościem specjalnym był zastępca ambasadora Republiki Węgierskiej w Warszawie Péter Szeratics oraz prof. dr hab. Áron Petneki, który wygłosił wykład pt. Rola miasta w historii kultury węgierskiej. Program obejmował również krótkie wykłady doktorantów i studentów filologii węgierskiej z zakresu kultury i sztuki Węgier, a także pokaz i naukę węgierskiego tańca folklorystycznego.
2004 – Ponad 10 lat po powstaniu studiów hungarologicznych w Poznaniu zorganizowano konferencję, na której zarówno pracownicy naukowi Zakładu Hungarystyki, jak i zaproszeni goście (m.in. Ákos Engelmayer – były ambasador Republiki Węgierskiej w Polsce i prof. Ferenc Kiefer – językoznawca) zaprezentowali rezultaty swoich badań naukowych.
1999 – Z inicjatywy Pracowni Hungarystyki zorganizowano w Poznaniu pierwsze Forum Polsko-Węgierskie, którego celem było nawiązanie współpracy pomiędzy filologiami węgierskimi w Polsce (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Uniwersytet Jagielloński i Uniwersytet Warszawski) oraz filologiami polskimi na Węgrzech (Kossuth Lajos Tudományegyetem w Debreczynie i Pázmány Péter Tudományegyetem w Piliscsaba).
1996 – Z okazji 1100 rocznicy osiedlenia się Węgrów w Kotlinie Panońskiej Węgierski Instytut Kultury w Warszawie przy współudziale Pracowni Hungarystyki zorganizował w Poznaniu spotkanie młodych historyków z Europy Środkowo-Wschodniej. Spotkanie było okazją do zaprezentowania przez studentów swoich prac dotyczących historii Węgier.